از اینجا بخوانید

به زبان ساده، به علم پزشکی که در آن از رادیوداروها برای فرایندهای تشخیصی و درمان بیماری‌ها گفته می‌شود پزشکی هسته‌ای می‌گویند.

از اینجا بخوانید

رادیوداروها به دو دسته کلی تشخیصی و درمانی تقسیم بندی می‌شوند. رادیوداروهای تشخیصی از خود اشعه گاما ساطع کرده و رادیوداروهای درمانی اشعه‌های آلفا و بتا دارند. برخی رادیوداروها نیز توانایی ساطع کردن اشعه‌های گاما و بتا یا گاما و آلفا را نیز دارا هستند. این رادیوداروها اصطلاحا “ترانوستیک” نامیده می‌شوند و ابتدا برای درمان و سپس پیگیری روند درمان از طریق تصویربرداری‌های تشخیصی استفاده می‌شوند.

رادیوداروها در ساختار خود یک عنصر رادیواکتیو دارند، این عنصر رادیواکتیو از خود تشعشع ساطع می‌کند تا تجزیه شود. آلفا، بتا و گاما سه نوع ذرات هستند که نتیجه تجزیه عناصر رادیواکتیو هستند. تفاوت اساسی بین ذرات آلفا، بتا و گاما در تشکیل دهنده بار آن‌ها نهفته است. آلفا یک ذره با بار مثبت است، بتا دارای بار منفی یا مثبت است. برعکس، ذره گاما بار ندارد و خنثی است.

نیمه عمر مدت زمانی است که طول می‌کشد که یک عنصر رادیواکتیو به نصف مقدار خاصیت پرتوزایی خود برسد. معمولا رادیوداروهای تشخیصی دارای نیمه عمر پایین‌تر و رادیوداروهای درمانی نیمه عمر بالاتری دارند.

از اینجا بخوانید

رادیوداروها دارای عوامل رادیواکتیو هستند. با این حال، هنگامی که در مقادیر کم استفاده می‌شود، تشعشعاتی که بدن شما از آنها دریافت می‌کند بسیار کم است و بی خطر تلقی می‌شوند. واکنش‌های نامطلوب به رادیوداروها بسیار نادر است، زیرا دارو در دوز دارویی استاندارد فرموله شده است که نباید اثر فیزیولوژیکی ایجاد کند و اگر عارضه‌ای رخ دهد، معمولا خفیف و به ندرت خطرناک هستند.

در ابتدا رادیوداروها برای تشخیص بیماری‌ها و سرطان‌ها به کار برده می‌شد اما با پیشرفت علم و گسترش فناوری، کاربرد رادیوداروها در درمان بیماری‌ها نیز مورد توجه قرار گرفت. میزان تشخیص و تصویربرداری رادیوداروها نه تنها کمتر از سایر روش‌های تصویربرداری نیست بلکه بسیار پیشرفته‌تر و موثرتر است. تشخیص‌های انجام شده با رادیوداروها دید کلی و مناسبی برای انتخاب شیوه درمان به پزشک می‌دهد. علاوه بر این درمان‌های صورت گرفته با رادیوداروها معمولا انحصاری هستند به نحوی که بدون هیچگونه عارضه‌ای که معمولا سایر روش‌های درمانی معمول (مثل شیمی درمانی یا رادیوتراپی) دارند، بسیار موثرتر است.

خیر. در حال حاضر برای انواع همه سرطان‌ها رادیوداروهای درمانی وجود ندارد. اگرچه روش‌های تصویربرداری با رادیوداروهای تشخیصی گسترده‌تر و متنوع‌تر از روش‌های درمانی هستند اما هنوز برای تمام درمان سرطان‌ها رادیوداروی اختصاصی به تعدادشان وجود ندارد. ولی این امر با توجه به پیشرفت‌های علمی صورت گرفته در این زمینه، بعید نیست.

برای تصویربرداری‌های پزشکی هسته‌ای از رادیوداروهای تشخیصی استفاده می‌شود و دو نوع تصاویر توسط دستگاه‌های SPECT و PET تولید می‌شود. با توجه به نوع بیماری و تشخیص پزشک با استفاده از رادیوداروهای تشخیصی امکان تهیه تصاویر دقیق از ارگان مورد نظر وجود دارد. دستگاه‎های تصویربرداری خودشان هیچ خطری ندارند و منبع تولید اشعه نیستند.

رادیوداروها برای افراد سالم بزرگسال بلامانع است و با توجه به تشخیص پزشک می‌توان از رادیوداروها در مراکز پزشکی هسته‌ای استفاده کرد. اما استفاده از رادیوداروها برای کودکان و خانم‌های باردار ممنوع است مگر با دستور و صلاحدید پزشک.

رادیوداروها اکثرا تزریقی هستند اما رادیوداروهای خوراکی و استنشاقی نیز موجود است.

خیر. روند استفاده از رادیوداروها چند ساعت بیشتر طول نمی‌کشد و هیچگونه بستری به این منظور نیاز نخواهد بود.

با توجه به نوع رادیوداروی مصرفی رعایت الزامات و نکات ممکن است متفاوت باشد. اما به طور کلی رادیوداروها حساسیتی برای بیمار ایجاد نمی‌کنند. بعد از مصرف رادیودارو تا 24 ساعت از خانم‌های باردار و کودکان کوچکتر از 12 سال و همچنین پرسنل مرکز پزشکی هسته‌ای (بدلیل تعداد بیماران) فاصله 2-1 متری باید حفظ شود.

از آنجا که رادیوداروها به طور اختصاصی عمل می‌کنند، وقتی وارد بدن می‌شوند مستقیم به ارگان هدف رفته و جذب همان محل می‌شوند. پس از گذشت زمان با توجه به نیمه عمر رادیودارو، مقدار باقی مانده که معمولا اشعه خیلی کمی دارد از بدن به وسیله دفع، ادرار و تعریق خارج می‌شود.

در صورت عدم کیفیت تصویر و تشخیص پزشک، بله. تکرار اسکن به جهت بهبود کیفیت تصاویر می‌باشد و هیچگونه رادیوداروی اضافه‌ای به بیمار داده نمی‌شود.