سرطان سینه شایعترین سرطان در زنان و شایعترین علت مرگ و میر ناشی از سرطان در زنان 20 تا 59 ساله میباشد. این سرطان ٪29 از تمامی سرطانهاي تازه تشخیص داده شده در زنان را شامل میشود و مسئول ٪14 مرگ و میر مرتبط با سرطان در زنان می باشد. در اين نوع سرطان، پيش آگهي و انتخاب نوع درمان بستگي به عوامل متعددي از جمله درگيري غدههای لنفاوي زير بغل، گيرنده استروژن و گيرنده پروژسترون دارد. ژنهای متفاوتی در ایجاد و پیشرفت سرطان سینه دخالت دارند. از جمله فاكتورهاي مطرح در پيش آگهي، جهش در ژن HER2 است. توسعه ورشد تومور در گروهی از بیماران وابسته به تکثیر ژن HER2 میباشد. دربین بیماران جدید 15 تا20 درصد به این گروه تعلق دارند. افزایش بیان پروتئین HER2 در نتیجه تکثیر یا آمپلیفیکاسیون ژنی منجر به افزایش مولکولهای علامت دهنده رشد و در نتیجه رشد تومورها و پیشرفت سریعتر سرطان سینه میگردد. البته این جهش عامل سرطانهای دیگر مانند تخمدان، معده و رحم نیز می تواند باشد.
سرطان سینه با سطح بالای بیان گیرنده فاکتور رشد اپیدرمی انسانی نوع 2 (HER2) با وضعیت ایمونوهیستوشیمی 3+ یا تقویت ژن HER2 از لحاظ کلینیکی به عنوان HER2 مثبت شناخته میشود. تومورهای HER2 مثبت (٪15تا٪20 از کل موارد)، به درمانهای هدفمند HER2، مانند آنتی بادیهای تراستوزوماب و پرتوزوماب، مهارکننده تیروزین کیناز لاپاتینیب، یا ترکیبهای آنتی بادی دارویی مبتنی بر تراستوزوماب پاسخ میدهند.
برای تصمیم گیری در مورد استفاده از درمانهای هدفمند HER2، در دست داشتن اطلاعات مربوط به سطح بیان HER2 برای سرطانهای تهاجمی در مراحل اولیه یا سرطانهای عود کننده پستان، ضروری است. به منظور تعیین سطح بیان HER2 در سرطان پستان، انجمن انکولوژی بالینی و کالج پاتولوژیستهای آمریکا نمونه برداری بیوپسی و سپس آزمایش با استفاده از ایمونوهیستوشیمی و در مورد نتایج مبهم آزمایشهای ایمونوهیستوشیمی، هیبریداسیون درجا را توصیه کردهاند.
اگرچه روش مبتنی بر بیوپسی در تصمیم گیریهای بالینی بسیار مفید واقع میشود اما مشکلاتی از قبیل ناهمگونی بیان HER2، تغییر سطح بیان HER2 با گذر زمان و دشوار بودن دسترسی به برخی از متاستازها برای نمونه برداری را نیز در پی دارد.
از آنجایی که تصویربرداری مولکولی رادیونوکلئیدی با وجود غیرتهاجمی بودن، اطلاعات همه جانبهای را فراهم میآورد. ممکن است به طور مکرر مورد استفاده قرار گیرد و این مهم موجبات افزایش علاقه محققان به توسعه ردیابهای رادیویی برای به تصویر کشیدن HER2 را فراهم میآورد.
یک رویکرد رایج برای تصویربرداری از HER2، استفاده از آنتیبادی های مونوکلونال درمانی نشاندار شده بوسیله ساطع کنندههای پوزیترون با عمر طولانی، مانند Zr-89 یا Cu-64، برای تصویربرداری PET است. با این حال، پاکسازی آنتی بادیها از خون به آهستگی صورت میپذیرد و حتی 4 تا 7 روز پس از تزریق با پرتوزایی بالای پس زمینه، همراه است. علاوه بر این، مهار حساسیت بالای PET در این مورد ضروری است. این رویکرد در کشورهایی که زیرساختهای PET به طور معمول در دسترس است، قابل اجرا است. با این حال، دسترسی به PET در اکثر مناطق آفریقا، آمریکای لاتین و آسیا محدود است.
در این مناطق دوربینهای SPECT رایجتر هستند. بنابراین، دسترسی به یک ردیاب تصویربرداری نشاندار شده با Tc-99m مطلوب خواهد بود. استفاده از پروتئینهای داربستی (Scaffold Proteins) مهندسی شده در تصویربرداری SPECT یک روش عملی برای تصویربرداری HER2 محسوب میشود چرا که بر اساس مطالعات پیش بالینی انجام شده، این دسته از ردیابهای تصویربرداری تنها ظرف چند ساعت پس از تزریق، کنتراست بالایی را ارائه میدهند.
پروتئینهای تکرار آنکرین طراحی شده (DARPins)، یک کلاس امیدبخش از پروتئینهای داربستی مهندسی شده هستند که دارای وزنهای مولکولی کوچک (14-18 کیلو دالتون) میباشند. بسیار اختصاصی بوده و میل ترکیبی بالایی برای اهداف انتخاب شده دارد. این نوع از پروتئینها پایداری شیمیایی و حرارتی بالایی دارند و هزینههای تولیدی آنها به طور بالقوه پایین است.
DARPinG3 با میل ترکیبی90 pM و قابلیت بالای انتخاب بهHER2 متصل می شود.
گلدشتاین و همکاران نشان دادند که G3 نشاندار شده با In-111 ، 4 ساعت پس از تزریق، به طور خاص تصویربرداری از HER2 در پیوندهای زنوگرافت انسانی در موشها را با کنتراست بالا امکان پذیر میکند (زنوگرافت پیوندهای استخوانی از موجودات دیگر است). برای نشاندارسازی مکان خاص G3 با Tc-99m، از Tc-99m-(CO)3+ در ترکیب با برچسبهای حاوی هیستیدین استفاده شد در موقعیتهای مختلف در DARPin مورد ارزیابی قرار گرفت.
تمایز بین تومورهای با بیان بالا و پایین HER2
تصویربرداری با استفاده از Tc-99m-(HE)3-G3 امکان به تصویرکشیدن همه تومورهای شناسایی شده از جمله تومورهای HER2-منفی را 2 ساعت پس از تزریق، فراهم میکند. تومورهای HER2-مثبت در تصاویری که هر دو ساعت یک بار تا 24 ساعت پس از تزریق گرفته شد، قابل مشاهده بودند. امّا تومورهای HER2-منفی در آخرین تصویربرداری یعنی 24 ساعت پس از تزریق دیگر قابل مشاهده نبودند.
محققان در ادامه به این نتیجه رسیدند تزریق Tc-99m-(HE)3-G3 بی خطر است و با جذب کم و دوزهای موثر همراه است. دادههای اولیه نشان می دهد که SPECT/CT با استفاده از Tc-99m-(HE)3-G3 می تواند سرطان پستان HER2-مثبت را در مراحل اولیه از HER2-منفی متمایز کند و توسعه بالینی بیشتر Tc-99m-(HE)3-G3 برای تصویربرداری از بیان HER2 در سرطانها ضروری به نظر میرسد.
منبع: JNM