پارس-پت فانتوم
فانتوم استوانه‌ای ژرمانیوم-68
ابزاری برای کالیبراسیون سیستم تصویربرداری PET
سیستم تصویربرداری PET یکی از سیستم‌های پیشرفته تصویربرداری می‌باشد که توانمندی‌های بی‌نظیری در تشخیص بیماری‌های سرطان، مغز و اعصاب و قلب‌وعروق دارد. از این رو برای کالیبراسیون به ابزارهای متفاوتی نیاز دارد. یکی از این ابزارها فانتوم استوانه‌ای ژرمانیوم-68 بوده که بصورت روزانه سیستم را مورد آزمون عملکردی قرار می‌دهد تا پزشک از صحت تصاویر بدست آمده اطمینان حاصل کند.
در سیستم تصویربرداری PET، با استفاده از تابش‌های ساطع شده از مواد رادیواکتیو پوزیترون دهنده‌ای که نیمه عمر کوتاهی دارند مانند F-18 یا Ga-68، تصاویری از قسمت‌‌های مختلف بدن تهیه میشود. هدف از انجام این آزمون‌ها تشخیص زود هنگام هرگونه خرابی به عنوان مثال خرابی ماژول آشکارساز، کالیبراسیون سه بعدی، تصاویر دریافتی از قسمت PET و… می‌باشد.
در سال های اخیر، توموگرافی انتشار پوزیترون همراه با توموگرافی رایانهای با اشعه ایکس (PET – CT)، از یک ابزار تصویربرداری کیفی درجه اول، به یک تکنیک تبدیل شده است که با ارائه دادههای کمی می‌تواند در تشخیص و نظارت بر درمان طیف گستردهای از بیماری‌ها موثر باشد. همچنین استفاده از چنین دادههایی در آزمایشات بالینی برای نشان دادن اثربخشی و ایمنی داروهای جدید رو به افزایش است.
امکان به دست آوردن دادههای کمی از مطالعات PET ، منجر به افزایش استفاده از آن در تحقیقات دارویی شده است. مقایسه نتایج حاصل از مطالعات پراکندگی زیستی در بین جمعیتی از بیماران در چندین مکان بالینی مختلف با استفاده از دادههای تصویربرداری به دست آمده به‌وسیله اسکنرهای متفاوت و تجزیه و تحلیل با الگوریتمهای مختلف، نیازمند ارتباط دادهها براساس یک استاندارد مشترک است تا بتوان به طور قابل اعتمادی در مورد تفاوت پاسخ بیماران نتیجهگیری کرد. علاوه بر این، توانایی تشخیص تغییرات کوچک در متابولیسم تومور در طول دوره درمان تنها در صورتی امکان پذیر است که راهی برای اطمینان از کالیبره بودن تمام ابزارهای اندازهگیری در طول زمان وجود داشته باشد. در چنین رویکردی، تصویربرداری از بیماران در زمان‌های مختلف و در تعداد مشخصی انجام میشود، تا مقادیری که انتظار می‌رود شاخص فعالیت بیماری باشد، از آن ها استخراج گردد.
موسسات ملی مترولوژی کشورها (سازمان استاندارد) مسئول توسعه و انتشار استانداردهای تمامی مقادیر فیزیکی از جمله رادیواکتیویته هستند. استانداردهای اندازهگیری معمولاً به عنوان سنجه اصلی (اولیه) در نظر گرفته میشوند، به شرط آنکه به صورتی تعیین شوند كه برای رسیدن به یک مقدار مشخص اکتیویته نیازی به استفاده از هیچ استاندارد دیگری نباشد. برعکس، استانداردهای ثانویه زمانی بدست می‌آیند که تعیین مقدار اکتیویته اندازهگیری شده به منظور کالیبراسیون، به استفاده از یک استاندارد اولیه متکی باشد، مانند مورد یک کالیبراتور اکتیویته. دادههای این نوع آزمایشات معمولاً از تعداد زیادی از بیماران، با استفاده از مدل‌های مختلف سیستم تصویربرداری PET-CT از برندهای متفاوت، بدست میآید. تصاویر با استفاده از الگوریتمهای اختصاصی بازسازی شده و با استفاده از ابزارهای نرمافزاری گوناگونی تجزیه و تحلیل می شوند. به همین دلیل، معمولاً دادهها دارای گوناگونی بسیار زیادی هستند.
منشأ این گوناگونی در اندازهگیری اثرات بیولوژیکی که معمولاً هدف این نوع آزمایش است، عموماً فاکتورهای مربوط به ابزارهای اندازهگیری هستند. بنابراین استخراج موفقیتآمیز پاسخهای بیولوژیکی حقیقی به درک عمیقی از مولفههای متنوع اندازه گیری که از تفاوت ابزارها ناشی میشوند، نیاز دارد. همچنین سایر عوامل موثر مانند رویکردهایی که توسط برندهای سازنده در بازسازی و اصلاح دادهها برای پراکندگی، میرایی و سایر اثرات اتخاذ میشود و همچنین روش‌ها و نرم افزارهایی که برای استخراج دادههای عددی از تصاویر حاصل استفاده میشوند، همگی برای نتیجه گیری معنیدار در مورد اثر بخشی یک دارو، نیازمند درک و کنترل کامل هستند. چنانچه دادهها بوسیلهی یک استاندارد مرجع مشترک قابل نرمال سازی باشند، میتوان اثرات ناشی از تنوع ابزارها را به حداقل رساند تا درک دادهها آسانتر شود. همچنین برای اینکار باید فانتومهای PET با طول عمر طولانی برای همه مراکز قابل دسترس باشند تا آنها بتوانند در طول مدت این مطالعات اسکنها را به طور منظم انجام دهند. علاوه بر این، لازم است میزان اکتیویته تمام فانتوم‌ها بوسیله همان استانداردی که پیشتر ذکر شد، سنجیده شود تا دادههای حاصل از اسکنهای انجام شده در سایتهای مختلف به درستی مقایسه شوند. این استاندارد نیز به نوبه خود باید با همان استانداردی که برای کالیبراسیون ابزاری که برای اندازهگیری دوزهای دارو استفاده میشود، قابل ردیابی باشد تا اطمینان حاصل شود همه اندازهگیری‌ها در فرایند تصویربرداری با هم همخوانی دارند.
فانتوم استوانه‌ای ژرمانیوم-68 با نام تجاری پارس-پت فانتوم برای انجام مقاصد فوق و داشتن تمام ویژگی‌های استاندارد ذکر شده، توسط متخصصین ایرانی در شرکت پارس ایزوتوپ تهیه و تولید شده و پس از گذراندن تاییدیه‌های کنترلی و تضمینی به مراکز پزشکی هسته‌ای دارای سیستم تصوبربرداری PET برای انجام کالیبراسیون ارسال میشود.
